در قرن نوزدهم کشور دولت علیه ممالک محروسۀ شاهنشاهی ایران، همانند دیگر دول و جوامع آسیایی (که اکثریت ایشان استقلال خود را ازدست دادند) بخاطر موقعیت استراتژیک خود تحت فشار دول امپریالیست به خصوص بریتانیای کبیر و روسیه قرار گرفت و مردم ایران به­مانند بسیاری دیگر مردم آسیا سرنوشت رو به زوال خود و برتری غرب را پذیرفتند. شرایط به­طور یکسان و بدون هیچ تغییری باقی ماند تا آنکه در اواخر قرن نوزدهم امپراتوری آفتاب تابان یا ژاپن موجی از اصلاحات مدرنیزم را شروع کرد که در عصر مِیجی به اوج خود رسیده و نتیجه آن ایجاد نیرویی شکست ناپذیر حتی در برابر امپراتوری روسیه، یک ابر­قدرت غربی بود. در اینجا مطرح می­شود که ایرانیان چه شناختی از تحولات ژاپن داشتند، منبع این شناخت چه بوده، چه تاثیری بر اندیشه و تحولات اجتماعی یا حتی اقتصادی ایران گذاشت و عکس­العمل مردم و دولت ژاپن نسبت به تحولات جدید ایران چه بود. مقاله این­طور نتیجه­گیری نموده که با رسیدن اخبار ژاپن به وسیله روزنامه رویترز موجی از روحیۀ تحول­خواهی و پروتو پان آسیاییسم در ایران را شکل داد که نتیجۀ آن انقلاب مشروطه بود درحالی­که ژاپنیان یا ایران را نمی­شناختند یا بنابر شرایط سیاسی هر دو کشور توجهی نشان نمی­دادند.

در قرن نوزدهم کشور دولت علیه ممالک محروسه شاهنشاهی ایران، همانند دیگر دول و جوامع آسیایی (که اکثریت ایشان استقلال خود را ازدست دادند) بخاطر موقعیت استراتژیک خود تحت فشار دول امپریالیست به خصوص بریتانیای کبیر و روسیه قرار گرفت و مردم ایران به مانند بسیاری دیگر مردم آسیا سرنوشت رو به زوال خود و برتری غرب را پذیرفتند. شرایط به طور یکسان و بدون هیچ تغییری باقی ماند تا آنکه در اواخر قرن نوزدهم امپراتوری آفتاب تابان یا ژاپن موجی از اصلاحات مدرنیزم را شروع کرد که در عصر میجی به اوج خود رسیده و نتیجه آن ایجاد نیرویی شکست ناپذیر حتی در برابر امپراتوری روسیه، یک ابر قدرت غربی بود. در اینجا مطرح می شود که ایرانیان چه شناختی از تحولات ژاپن داشتند، منبع این شناخت چه بوده، چه تاثیری بر اندیشه و تحولات اجتماعی یا حتی اقتصادی ایران گذاشت و عکس العمل مردم و دولت ژاپن نسبت به تحولات جدید ایران چه بود. مقاله این طور نتیجه گیری نموده که با رسیدن اخبار ژاپن به وسیله روزنامه رویترز موجی از روحیه تحول خواهی و پروتو پان آسیاییسم در ایران را شکل داد که نتیجه آن انقلاب مشروطه بود درحالی که ژاپنیان یا ایران را نمی شناختند یا بنابر شرایط سیاسی هر دو کشور توجهی نشان نمی دادند.

بحران های بین المللی همواره عرصه آزمونی برای ارزیابی حقوق بین الملل بوده اند. در این بین منازعه و جنگ میان کشورها به جهت گستردگی دامنه بحران و تاثیر عمیق تر آن از حساسیت بیشتری برخودار است. بررسی رعایت اصول و قواعد حقوق بین الملل در جنگ روسیه و گرجستان که در هشتم اوت 2008 رخ داد، می تواند معیار مناسبی برای ارزیابی جهت گیری ها و اقدامات دو کشور مذکور تلقی شود. از همین رو این پژوهش با طرح این سوال که جنگ روسیه و گرجستان به لحاظ حقوقی در چه جایگاهی قرار می گیرد و یورش نیروهای نظامی گرجستان در اوستیای جنوبی و همینطور مداخله نظامی روسیه در حمایت از اتباع روسی ساکن اوستیای جنوبی و آبخازیا چگونه قابلیت حقوقی می یابد، به روش توصیفی- تحلیلی در پی ارزیابی انطباق یا عدم انطباق مواضع دو کشور با اصول و قواعد حقوق بین الملل، نشان می دهد که تهاجم نظامی روسیه به قلمرو سرزمینی گرجستان و همچنین توسل به زور نیروهای گرجی به صورت غیر متعارف در جمهوری خودمختار اوستیای جنوبی با مبانی حقوق بین الملل عرفی و قراردادی انطباق نداشته، و طرفین درگیری هر کدام به نوبه خود جنبه هایی از حقوق بین الملل را نقض نموده اند.

جنگ ترکیبی به عنوان یکی از پرکاربرد ترین مفاهیم نظام بین الملل کنونی، از اهمیت بالایی در سیاست خارجی کشورها برخوردار بوده و امروزه اکثریت کشورها به خصوص قدرت های بزرگ نظیر روسیه، در پی استفاده حداکثری از این مفهوم در راستای تامین منافع خود می باشند. فلذا، نیاز است که درک کشورها (خصوصا قدرت ها) از این مفهوم به طور عمیق مورد بررسی قرارگیرد. به همین منظور، تبیین جنگ ترکیبی از منظر روسیه، به عنوان یکی از مهم ترین قدرت های نظام بین الملل کنونی، دارای اهمیت ویژه ای برای ج.ا.ایران می باشد. هدف اصلی تحقیق کشف و تبیین درک مسکو از مفهوم جنگ ترکیبی است. این تحقیق کاربردی و به روش اکتشافی-استقرایی انجام شده است. این پژوهش در کنار ابزار اسنادی خود که متشکل از ادبیات پیشین و اسناد فرادستی روسیه می باشد، از ابزار میدانی با جامعه آماری 30 نفره نیز بهره برده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد، کشور روسیه به واسطه سرمایه گذاری گسترده و توجه ویژه خود به مولفه های سخت و نرم قدرت، اکنون دارای بالاترین قابلیت ها در عرصه نظامی، امنیتی و سایبری بوده و در بخش رسانه ای، اقتصادی و سیاسی نیز پیشرفت چشمگیری داشته است که همین امر، ابتکار عمل مسکو را در راستای دفع تهدیدات ترکیبی و اقدامات متقابل در این حوزه را به طرز چشمگیری افزایش داده و جنگ ترکیبی را به ابزار مهمی در مناسبات این کشور تبدیل کرده است. جنگ ترکیبی مفهومی بسیار حیاتی در اسناد امنیتی روسیه بوده و شناسایی تهدیدات ترکیبی و آمادگی حداکثری در برابر آن ها از مهمترین اولویت های امنیتی کرملین می باشد.

جنگ هیبریدی که روسیه به دنبال بحران کریمه در سال 2014 بر علیه اوکراین آغاز کرده بود، در جنگ 2022 به اوج خود رسید و مسکو در جریان عملیات نظامی علیه کی یف از تاکتیک های هیبریدی گوناگونی بهره گرفته است. ازاین رو، پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش بود که جنگ هیبریدی روسیه علیه کی یف دارای چه ابعادی بوده و این تاکتیک ها چه تأثیری بر جنگ 2022 اوکراین گذاشته است؟ برای پاسخ به این سوال، از چارچوب مفهومی «جنگ هیبریدی و مولفه های شاخص آن» استفاده شد. رویکرد پژوهشی این تحقیق از نوع تببینی و شیوۀ گردآوری داده ها مبتنی بر شیوۀ کتابخانه ‎ای بود. یافته های پژوهش نشان دادند که روسیه در جنگ اخیر از 3 تاکتیک عمده جنگ رسانه ای، حملات سایبری و حملات هدفمند به مناطق کلیدی و زیرساخت های اوکراین بهره گرفته که این تاکتیک ها عملیات دفاعی اوکراین را با اختلال و سردرگمی مواجه ساخته و منابع مالی و لجستیکی زیادی را به حوزه های غیرنظامی کشانده است. در نتیجه، قدرت دفاعی و مالی اوکراین برای مقابله با تهدیدهای هیبریدی روسیه به شدت تحلیل رفته است. این پژوهش می تواند ادبیات موجود به زبان فارسی در زمینه جنگ هیبریدی، به طور کلی، و جنگ هیبریدی روسیه، به طور خاص، را تقویت نماید.

حمله نظامی روسیه به اوکراین پیامدهای عمیقی نه تنها برای خاورمیانه، بلکه برای جهان نیز داشته است. روابط سیاسی-امنیتی دو کشور تحت تأثیر این جنگ قرار گرفته است. از زمان آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، تهران منطق مسکو را برای این حمله پذیرفته و حمایت سیاسی خود را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نشان داده است، اما ایران در حمایت کامل از این جنگ محتاط بوده است. رویکرد ایران در قبال جنگ اوکراین از دو جهت حائز اهمیت است. اولاً جهت گیری ایران به سمت این جنگ بر روابط تهران با مسکو تأثیر می گذارد. دوم اینکه این جهت گیری منافع ایران در نظام بین الملل را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین دلیل سوال اصلی این مقاله این است که «نگرش ایران در قبال جنگ اوکراین چه بود و چه تأثیری بر روابط تهران و مسکو داشت؟» فرضیه نویسندگان این است که «رویکرد ایران در قبال جنگ اوکراین محتاطانه بوده است - حمله روسیه به اوکراین را نه رسما محکوم کرده و نه از آن حمایت کرده است؛ این سیاست با هدف حفظ و تداوم روابط بین دو کشور است. این مقاله به بررسی جهت گیری های جمهوری اسلامی ایران نسبت به جنگ اوکراین و تأثیر آن بر روابط این کشور با روسیه می پردازد و روش نویسندگان در این پژوهش کیفی با رویکرد توصیفی- تحلیلی است.

پس از سپری شدن دو دهه جنگ سرد میان روسیه و آمریکا هم چنان شاهد عرصه های جدی رقابت بین این دو قدرت بر سر موضوعات گوناگونی هستیم که ریشه در نگاه رقابت آمیز جنگ سردی است که نه تعامل و همکاری بلکه نشان ازتعارضات ایده ای در نگاه به مسائل پیرامون و نحوه مدیریت سیاست بین الملل است.با خاتمه یافتن دوران جنگ سرد و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آمریکا یکه تازی در جهان را آغاز نمود تا خود را به عنوان تنها قدرت جهان به سایر ملت ها تحمیل کند. روسیه به دلیل قدرت هسته ای اش، سرمایه عظیم انسانی اش، مهارت هایش در فناوری های سایبری، نزدیکی اش به اروپا و نیز پتانسیل مثل اتحاد با چین منابعی در دست خواهد داشت که بتواند در مقابل قدرت امریکا عرض اندام کند. در حالی که مسائلی چون مساله سوریه و پرونده هسته ای ایران، قانون «ماگنیتسکی» و قانون «دیمایاکولوف»، پرونده اسنودن در سال های اخیر، چالش ها در روابط تنش آمیز روسیه و آمریکا را به نقطه حساسی رسانده است؛ این رویداد اتفاقی دیگر در روابط دو کشور است که به دامنه دارتر شدن اختلافات میان آن ها کمک می کند. اختلافاتی که در تداوم فضای جنگ سرد بی اعتمادی و رقابت موجود میان دو کشور را دامن خواهد زد.واکنش مقامات روسی به سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی، تعلیق عضویت روسیه در CFP، اخراج دیپلمات های انگلیسی در تلافی اقدام انگلیس، رقابت با آمریکا بر سر قطب شمال و اعلام شروع به کار ناوگان هواپیمایی قاره پیمای روسی، همگی نشان از سیاست جدید روسیه در قبال تحولات جهانی دارد. برخی این تحولات را چه در داخل و چه در خارج به وضعیت جنگ سرد جدید تعبیر می کنند و البته برخی دیگر با این تفکر مخالف هستند. برخی معتقدند این اقدامات واکنشی به کوشش های آمریکا برای ایجاد تغییرات اساسی در موازنه استراتژیک میان آمریکا و روسیه می باشد. اما آیا این اقدامات می تواند فضای عمومی روابط دو کشور را به سمت مسابقه تسلیحاتی جدید و تقابل استراتژیک از نوع جنگ سردی آن بکشاند؟با توجه به فقدان ایدوئولوژی متعارض، روسیه و آمریکا، دوره ای از رقابت و همکاری در حوزه های مختلف را تجربه خواهند کرد که بحران اوکراین یکی از آنهاست. با آغاز بروز بحران اوکراین (مارس 2014) و خارج شدن کنترل و حاکمیت شبه جزیره کریمه از حاکمیت کیف، شاهد بروز دور تازه ای از کشاکش های سیاسی بین غرب به رهبری آمریکا و روسیه هستیم. با توجه به سر باز کردن رقابت های مسکو واشنگتن در موضوعاتی چون لیبی، سوریه، طرح سپر موشکی و غیره، عده ای بر این باورند که بحران اوکراین را باید به مثابه تقسیم برلین بعد از جنگ جهانی دوم و طلایه جنگ سرد جدید قلمداد کنیم.در چنین وضعیتی شاهد تغییر پارادایم در نظام جهانی بوده و روسیه نقش عمده ای را در شکل گیری روابط جدید بین المللی به عهده گرفته به طوری که این مقاله سعی دارد تا سیاست روسیه را در تطابق با سیاست آمریکا در حوزه های مورد اختلاف بررسی نماید.

وقوع انقلاب های رنگی در برخی از کشورهای بازمانده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به عنوان حادثه ای غیرمترقبه در هزاره سوم تلقی گردید. تحولات گرجستان در سال 2003 که به انقلاب مخملی یا گل رز معروف شد، بدان جهت بود که تغییر دولت گرجستان توسط مخالفان را بدون خونریزی شامل شد و دگرگونی هایی را در عرصه اوراسیای مرکزی به وجود آورد. این مقاله به انتخابات ریاست جمهوری در گرجستان که در روز 5 ژانویه سال 2008 برگزار شد، نتایج و تاثیرات آن با توجه به منافع روسیه و آمریکا می پردازد. در این انتخابات، میخاییل ساکاشویلی به یکباره و در حالی که با انتقادات شدید داخلی و بین المللی به دلیل سرکوب مخالفان سیاسی رو به رو بود، استعفا داد. بسیاری از تحلیلگران، انتخاب دوباره ساکاشویلی را قدمی در راه دمکراسی در گرجستان ارزیابی کردند، اگرچه گروهی دیگر از این وضعیت ابراز نگرانی کرده و آن را از نشانه های عدم ثبات سیاسی دانسته، بر این باورند که این روند بر رابطه گرجستان با ناتو تاثیر منفی خواهد داشت. همچنین مولف در تجزیه و تحلیل خود سعی خواهد کرد به بررسی علل و عوامل جنگ روسیه با گرجستان و توقف آن بپردازد.

جنگ در اوکراین، اگرچه به لحاظ ژئوپلیتیک، جنگ شمال-شمال و اروپا-محور به شمار می­آید، اما در عمل درگیری «قدرت جهانی» است که حول محور فروپاشی پیش­بینی شده هژمونی جهانی ایالات­ متحده متمرکز شده و آشکارا صلح آمریکایی را به چالش می­کشد. در چنین شرایطی نگرش، رفتار و عملکرد بازیگران درگیر در جنگ، پیامدهای مهمی می­تواند برای آینده سیاست جهانی درپی داشته باشد. از این­ رو نوشتار پیش­ رو می­ کوشد ضمن بررسی و تحلیل جنگ روسیه و اوکراین بر پایه روش آینده ­پژوهی و تکنیک سناریوپردازی به این پرسش اصلی پاسخ دهد که سناریوهای پیش­روی جنگ روسیه و اوکراین چه خواهد بود؟ و این جنگ چه تبعات و پیامدهایی می­ تواند برای آینده نظم بین­ الملل درپی داشته باشد؟ با بهره­ گیری از این روش، نگارندگان مقاله براین باورند که چهار سناریو در سه دسته بندی می­ توان مطرح نمود: الف)سناریوی مطلوب از منظر روسیه؛ ائتلاف سیاسی- نظامی روسیه و چین؛ مهار آمریکا و ناتو و تغییر قواعد بازی بین­المللی؛ ب) سناریوی محتمل؛ الف) توافق صلح (با بازیگری کشورهایی چون، چین، ترکیه، اسرائیل، فرانسه) و تغییر نظم ساختار نظام بین ­الملل، ب) تداوم جنگ و استمرار تنش در نظم بین­المللی؛ ج) سناریوی ممکن؛ وقوع جنگ هسته ­ای. یافته ­های پژوهش نشان می­ دهد که جنگ اوکراین به عنوان نقطه عطف/محرک بر نظم بین­ الملل تأثیرگذار بوده و پساجنگ اوکراین، نظام بین­ الملل وارد عصر جدیدی خواهد شد. تأثیر این جنگ در سطح بین­ الملل، قطبی­ شدن بیش از پیش امنیت بین ­الملل و ژئوپلیتیک ­تر شدن سیاست بین­ الملل خواهد بود. این جنگ همچنین، سبب تقویت موقعیت رهبری ایالات متحده در سطح جهان، به هزینه شرکای اروپایی شده است.